Vuist tegen grenzeloze macht techindustrie

Ik ben beroofd door tech-tuig. De schade kan worden becijferd op 10.000 dollar, en waarschijnlijk meer.

En ik ben de enige niet. Het tuig in kwestie is Meta, moederbedrijf van Facebook, WhatsApp en Instagram, dat voor het trainen van AI-model Llama 3 op grote schaal gebruik heeft gemaakt van auteursrechtelijk beschermde teksten die zijn verkregen via piraterij. Zonder enorme hoeveelheden trainingsteksten blijft zo’n taalmodel ‘dom’, dus schrapen ontwikkelaars zoveel mogelijk bijeen om aan de gulzigaards te voeren.



De daadwerkelijke schrijvers zien er geen rooie cent voor, delen niet mee in behaalde winsten, en krijgen niet eens de kans bedrijven te verbieden van hun werk gebruik te maken. Onlangs kreeg het Amerikaanse tijdschrift The Atlantic inzicht in een database van door Meta geroofde boeken, en in interne chats waarin diefstal wordt goedgepraat. Het zou te veel tijd kosten langs legale weg licenties te verkrijgen, en het zou te duur zijn.

Een Meta-engineer wees in een notitie op een bijkomend juridisch probleem. „Mensen beseffen niet dat zodra we ook maar één boek in licentie nemen, we niet meer vol in kunnen zetten op onze fair use -strategie.” Oftewel: zodra je een schrijver een vergoeding geeft voor het gebruiken van diens werk, kun je voor de rechter niet meer hard maken dat zo’n vergoeding eigenlijk onzin is.

En dan wordt het, gezien de vele miljoenen boeken waarover we het hebben, een dure grap. Hoe duur laat een deal zien die Microsoft vorig jaar sloot met uitgever HarperCollins. Microsoft betaalt voor elke titel die het gebruikt voor het trainen van het eigen AI-model 5.

000 dollar, fiftyfifty te verdelen tussen uitgever en auteur. Een goede stap, aldus het Amerikaanse auteursgilde, dat wel fijntjes opmerkt dat de uitgever er nogal gunstig uitspringt als tussenhandelaar. De schrijver – die over het auteursrecht beschikt – zou het leeuwendeel van die vergoeding moeten krijgen.

The Atlantic heeft het roofgoed van Meta doorzoekbaar gemaakt. In elk geval vier van mijn romans ( Kinderen van het Ruige Land , De Mitsukoshi Troostbaby Company , Zoeklicht op het gazon en Slaap zacht, Johnny Idaho ) zijn illegaal gebruikt om Llama te trainen. Als Meta zou handelen in lijn met de afspraken van Microsoft en HarperCollins, zouden mijn uitgever en ik 20.

000 dollar te verdelen hebben. En dat is alleen maar van Meta. De kans dat anderen, waaronder een grote speler als OpenAI, zich wederrechtelijk werk hebben toegeëigend is aanzienlijk.

Als al het roofgoed keurig in licentie moet worden genomen, zullen deze techbedrijven tientallen miljarden dollars moeten aftikken. Wat ze zeer gegund zou zijn – laat ze vooral bloeden. Laat vooral hun aandelenkoersen kelderen.

Laat ze desnoods, hoewel dat wel niet zo’n vaart zal lopen, failliet gaan. We moeten het parasitaire karakter van de techindustrie niet langer accepteren. We moeten niet accepteren dat we klant én grondstof zijn.

Terwijl AI-bedrijven stevig aan het lobbyen zijn voor wetgeving die het mogelijk maakt auteursrechtelijk beschermd werk vrijelijk te gebruiken, zijn uitgevers inmiddels druk bezig zich te wapenen tegen misbruik. In boeken van Penguin Random House staat tegenwoordig expliciet: „ No part of this book may be used or reproduced in any manner for the purpose of training artificial intelligence technologies .” Maar je moet het ook kunnen afdwingen.

Daarom ben ik lid geworden van de Auteursbond. Die vecht voor de rechten van Nederlandse schrijvers, ook waar het misbruik voor AI-ontwikkeling betreft. Dan gaat het om het schenden van auteursrecht, maar ook over de professionele en economische schade en artistieke uitholling.

Om het auteursrecht te beschermen, schrijft de Auteursbond, is het nodig dat ontwikkelaars verplicht worden de datasets te openbaren waarmee ze hun taalmodellen trainen. Schrijvers moeten zelf kunnen kiezen of ze hun werk daarvoor beschikbaar willen stellen, en er moet een eerlijke vergoeding tegenover staan. Voor mij is lidmaatschap voor zoiets als een bond tegen mijn autonome, zelfredzame natuur, maar het wordt me steeds duidelijker dat we alleen door collectieve organisatie een vuist kunnen maken tegen de grenzeloze macht en misdragingen van multinationals.

Bovendien lijkt het me best aardig voor mijn werk betaald te krijgen..