Deze massagraven vertellen het verhaal van de geboorte van het verschijnsel oorlog

Voordat er drones bestonden en kruisraketten, tanks en mitrailleurs, waren er knuppels, bijlen, speren en pijlen. Oorlog is „de strijd tussen twee of meer volken”, aldus de Van Dale. In de twintigste eeuw stierven ongeveer 230 miljoen mensen als gevolg van oorlogshandelingen, en ook in de eenentwintigste eeuw is de vrede nog niet uitgebroken.

Hoe is dit ooit zo ver gekomen? Wanneer en waarom gingen mensen voor het eerst groepsgewijs met elkaar op de vuist, en hoe deden ze dat? Die vragen zijn niet makkelijk te beantwoorden, vanwege de schaarste van het bewijsmateriaal. Van geschreven bronnen is in de vroege menselijke geschiedenis geen sprake; alle informatie over de geboorte van oorlog komt van de archeologie – en dan met name van de bestudering van menselijke resten. Zijn daarop sporen van geweld te zien? Er bestaan aanwijzingen dat de mens al vroeg gewelddadig gedrag vertoonde.

Op een Homo erectus -schedel uit de Huludong-grot in China (ongeveer 600.000 jaar oud) zijn verschillende geheelde verwondingen aangetroffen , die het gevolg zouden kunnen zijn van een klap met een voorwerp. Van recenter datum (30.

000 jaar geleden) is het lichaam van een man ( Homo sapiens ) uit Soengir in Rusland. Bij hem is in een ruggenwervel een niet geheelde (en dus dodelijke) wond aangetroffen die veroorzaakt moet zijn door een geworpen, scherp projectiel. In zowel het Chinese als Russische geval kan er sprake zijn van interpersoonlijk geweld óf van een (jacht)ongeluk.

Daarnaast gaat h.